Światy

Do tradycyjnych choinkowych ozdób należą Światy. Są to charakterystyczne dla polskiej kultury ludowej ozdoby w kształcie kuli. Ich nazwa kojarzy się z kulą ziemską i stanowi symbol władzy nowonarodzonego Chrystusa nad światem. Jest to ozdoba przestrzenna, dlatego może przyjmować również bardziej skomplikowane kompozycji składającej się z wielu elementów kulistych. Światy tworzy się z wyciętych elementów opłatka wigilijnego, można używać ich różnych kolorów i kształtów, a następnie łączy się je za pomocą śliny.

Można spotkać się również ze słowem wigilijka, które określało świat, ponieważ często ozdoby te były wykonywane w wigilię Bożego Narodzenia. Uważano, że ich obecność w domu będzie przynosić domownikom szczęście, pomyślności i błogosławieństwo Boże, w związku z tym starano się je przechowywać w nienaruszonym stanie jak najdłużej.

Tradycyjne światy mogły stanowić samodzielne ozdoby, które zawieszano nad stołem, na belkach stropowych lub przy wizerunkach świętych, ale mogły stanowić także część dekoracyjną choinek czy podłaźników.

Na przełomie XVII I XVIII wieku na dworach szlacheckich chętnie wykorzystywano opłatek jako materiał do tworzenia ozdób i dekoracji wnętrz. Z czasem zwyczaj ten został również przeniesiony do chłopskich domostw. W XX wieku światy znane były niemalże w całym kraju, ale największą popularnością cieszyły się na ziemi krakowskiej, Podhalu czy Śląsku Cieszyńskim.

Od 17 grudnia 2023 roku, będą mogli Państwo zobaczyć tradycyjne światy oraz inne ozdoby bożonarodzeniowe na najnowszej wystawie czasowej pt. „OD ADWENTU DO ZAPUSTÓW” autorstwa suskiej artystki ludowej – Bogumiły Leśniak.

Zapraszamy!

Fot. MMSB.